LIGJI Nr.8432, dt 14.12.1998 “PËR AZILIN NË REPUBLIKËN E SHQIPËRISË”

Neni 5

Personat nën mbrojtje të përkohshme për arsye humanitare

Personi, që i ofrohet mbrojtje e përkohshme mbi baza humanitare, është i huaji që:

a) megjithëse nuk përmbush kriteret e të qenit refugjat siç janë shprehur në nenin 4 të këtij ligji, as edhe në dispozitat e parashikuara në kreun V të këtij ligji “Mbi mbrojtjen e përkohshme”, nuk do t’i nënshtrohet asnjë urdhri dëbimi apo përzënie të lëshuar nga autoritetet përkatëse të Republikës së Shqipërisë, nisur nga arsyet përkatëse të shprehura në Konventën Evropiane për parandalimin e torturës dhe trajtimit a ndëshkimit çnjerëzor apo degradues, në Konventat e Kombeve të Bashkuara kundër torturës, për të drejtat civile dhe politike, për të drejtat e fëmijës dhe çdo instrument tjetër ndërkombëtar në të cilin Republika e Shqipërisë është ose do të jetë palë;

b) i ofrohet mbrojtje e përkohshme në Republikën e Shqipërisë në përputhje me nenin 31 të kreut V të këtij ligji.

Neni 6

Dhënia e azilit mbi bazën e parimit të bashkimit familjar

(Ndryshuar me ligjin nr. 10060, datë 26.1.2009)

1. Të drejtën e azilit, me të njëjtin status, e përfitojnë edhe bashkëshorti, fëmijët e moshës nën 18 vjeç dhe çdo i afërm në ngarkim ligjor të të huajit, të cilit i është dhënë azil, me kusht që ata të banojnë së bashku.

2. Personi mbi moshën 18 vjeç nuk mund të përfitojë azil në bazë të zbatimit të parimit të bashkimit familjar, sipas paragrafit 1 të këtij neni, veç në rastet kur ai/ajo është në ngarkimin ligjor të prindërve të tij ose të huajve të tjerë të cilëve iu është dhënë azil në Republikën e Shqipërisë. Ai/ajo duhet të paraqesë kërkesë individuale për azil në rast se dëshiron t’i ofrohet azil në Republikën e Shqipërisë.

3. Në rastin e zgjidhjes së martesës, ndarjes apo vdekjes së të huajit që ka përfituar azil, anëtarët e familjes që kanë përfituar azil në përputhje me paragrafin e parë të këtij neni, do të vazhdojnë të gëzojnë të drejtën e azilit. E njëjta gjë zbatohet për fëmijët që gëzojnë azil në përputhje me parimin e bashkimit familjar, kur ata mbushin moshën 18 vjeç.

Neni 16

Ndalimi i azilkërkuesve

(Ndryshuar me ligjin nr. 10060, datë 26.1.2009)

1. Azilkërkuesit që hyjnë në mënyrë të paligjshme në territorin e Republikës së Shqipërisë nuk do të ndiqen penalisht për kalim të paligjshëm të kufirit, me kusht që ata të paraqiten përpara autoriteteve përkatëse jo më vonë së 10 ditë nga dita e kalimit të paligjshëm të kufirit.

2. Azilkërkuesit, të cilët paraqiten brenda afatit, mund të ndalohen vetëm për arsyet e mëposhtme:

a) Për verifikimin e identitetit të tyre;

b) kur kanë zhdukur dokumentet e identitetit apo të udhëtimit ose janë pajisur me dokumente të rreme, për të mashtruar autoritetet përkatëse;

c) për të është lëshuar një mandat arresti ndërkombëtar;

ç) për mbrojtjen e sigurisë kombëtare dhe të rendit publik.

3. Masat shtrënguese ndaj një azilkërkuesi merren në përputhje me rregullat dhe procedurat e përcaktuara në Kodin e Procedurës Penale të Republikës së Shqipërisë. Në këtë rast azilkërkuesit i garantohet kontaktimi me UNHCR-në dhe ushtrimi i të drejtave procedurale penale.

4. Në rast ndalimi e arrestimi, nëse është e mundur, azilkërkuesi mbahet në izolim, i veçuar nga personat e tjerë, përveç kur këto masa shtrënguese merren në bazë të pikës 2, shkronja “b” e këtij neni.

5. Në përputhje me normat ndërkombëtare mbi të drejtat e fëmijëve, të cilat Republika e Shqipërisë i ka ratifikuar, kur është fjala për azilkërkuesit e mitur të pashoqëruar nën moshën 18 vjeç, këta nuk burgosen, përveçse në raste ekstreme. Në çdo rast tjetër ndaj tyre merren masat e duhura dhe të përshtatshme për fëmijët.

Neni 18

Komisioneri kombëtar për refugjatët

(Ndryshuar me ligjin nr. 10060, datë 26.1.2009)

1. Komisioneri Kombëtar për Refugjatët është Drejtori i Drejtorisë për Shtetësinë dhe Refugjatës.

2. Komisioneri Kombëtar për Refugjatët organizon dhe drejton mbledhjet e Komisionit Kombëtar për Refugjatët, si dhe zbatimin në kohë të vendimeve të këtij Komisioni.

3. Komisioneri Kombëtar për Refugjatët nuk merr pjesë në procesin vendimmarrës për apelimet kundër vendimeve të zyrës për refugjatët.

4. Komisionari kombëtar për refugjatët merr të gjitha masat e nevojshme ose i drejtohet gjykatës për të caktuar, për çdo fëmijë azilkërkues të pashoqëruar apo person të rritur, me të meta mendore, një kujdestar, në përputhje me legjislacionin shqiptar për përfaqësimin dhe mbrojtjen e interesave të tyre.

5. Komisioneri Kombëtar për Refugjatët inicion me zyrën për refugjatët procedurën për heqjen e azilit, në rast së ka arsye të bazuara, për të menduar së refugjati në fjalë përfshihet në klauzolat për heqjen e azilit, të parashikuara në nenin 8 të këtij ligji.

6. Komisioneri Kombëtar për Refugjatët mbikëqyr regjistrimin e personave që u është dhënë mbrojtje e përkohshme, si dhe bashkërendon ndihmat e ofruara nga autoritetet vendore dhe organizatat ndërkombëtare.

7. Komisioneri Kombëtar për Refugjatët drejtohet nga udhëzimet e lëshuara nga ministri përkatës.

Neni 26

Dëgjimi

1. Azilkërkuesi dëgjohet për aplikimin e tij për azil në Drejtorinë për Shtetësinë dhe Refugjatët. Azilkërkuesi njoftohet me shkrim për datën e dëgjimit, e cila nuk mund të jetë më vonë se 21 ditë nga data kur ka plotësuar aplikimin në Drejtorinë për Shtetësinë dhe Refugjatët.

2. Azilkërkuesi mund të pyetet për faktet dhe ngjarjet e deklaruara gjatë dëgjimit, kur ka paqartësi në ato që ka thënë ai apo në informacionet e mbledhura nga Drejtoria për Shtetësinë dhe Refugjatët, brenda një periudhe prej jo më vonë se 20 ditësh nga data e dëgjimit. Data e dëgjimit i njoftohet me shkrim.

3. Azilkërkuesi, në çdo fazë të procedurës, shoqërohet, këshillohet apo përfaqësohet nga një përfaqësues ligjor, specialist në çështjet e refugjatëve.

4. Azilkërkueset e seksit femër, nëse është e mundur, dëgjohen dhe pyeten nga punonjëse femra të personelit të Drejtorisë për Shtetësinë dhe Refugjatët. Edhe përkthyesja, nëse është e mundur, duhet të jetë femër. Fëmijët azilkërkues, të pashoqëruar, dëgjohen dhe pyeten në prani edhe të një psikologu apo të një të rrituri, që njeh mirë natyrën e fëmijës apo që gëzon besimin e tij.

5. Azilkërkuesi shpjegon faktet, ku mbështeten arsyet dhe motivet për persekutimin e tij apo për shkeljen e të drejtave të njeriut dhe ofron të dhënat e nevojshme, ku përfshihen informacioni për vendin e rezidencës, për itinerarin, ndalesat në vendet e tjera dhe kërkesat e mundshme për azil në vende të tjera, si dhe të dhëna të tjera të nevojshme për sqarimin e rrethanave të çështjes. 6. Dëgjimi mund të ndiqet edhe nga një përfaqësues i UNHCR-së.

Lexo të plotë ligjin