KONVENTA E KËSHILLIT TË EUROPËS “PËR MASAT KUNDËR TRAFIKIMIT TË QENIEVE NJERËZORE”

Neni 4

Përkufizimet

Për qëllime të kësaj Konvente:

a) “Trafikim i qenieve njerëzore” nënkupton rekrutimin, transportimin, transferimin, strehimin ose marrjen e personave me anë të kërcënimit, përdorimit të forcës apo formave të tjera të shtrëngimit, rrëmbimit, mashtrimit, kurthit, të shpërdorimit të detyrës, të atyre që kanë një pozicion të pambrojtur apo dhënien ose marrjen e pagesave ose përfitimeve për të arritur miratimin e një personi që ka kontroll mbi një person tjetër, për qëllim shfrytëzimi. Shfrytëzimi do të përfshijë minimalisht shfrytëzimin e prostitucionit të të tjerëve, forma të tjera të shfrytëzimit seksual, punën ose shërbimet e detyruara, skllavërinë apo praktikat e ngjashme me skllavërinë ose heqjen e organeve.

b) Kompromisi i një viktime të “trafikimit të qenieve njerëzore” në lidhje me shfrytëzimin e synuar, të parashtruar në nënparagrafin (a) të këtij neni, nuk do të jetë i vlefshëm kur është përdorur ndonjë nga mjetet e parashtruara në nënparagrafin (a).

c) Rekrutimi, transportimi, transferimi, strehimi ose marrja e një fëmije për qëllim shfrytëzimi do të konsiderohet “trafikim i qenieve njerëzore” edhe nëse kjo nuk përfshin një nga mjetet e parashtruara në nënparagrafin (a) të këtij neni.

d) “Fëmijë” do të nënkuptojë çdo person fizik që është objekt trafikimi qeniesh njerëzore, siç përcaktohet në këtë nen.

e) “Viktimë” do të nënkuptojë çdo person fizik që është objekt i trafikimit të qenieve njerëzore, siç përcaktohet në këtë nen.

 

Neni 5

Parandalimi i trafikimit të qenieve njerëzore

1. Çdo Palë do të marrë masa për të përcaktuar ose forcuar koordinimin kombëtar midis organeve të ndryshme përgjegjëse për parandalimin dhe luftimin e trafikimit të qenieve njerëzore.

2. Çdo Palë do të vendosë dhe/ose forcojë politikat dhe programet efektive, për të parandaluar trafikimin e qenieve njerëzore me anë të mënyrave të tilla si: kërkimi, informacioni, ndërgjegjësimi dhe fushatat arsimore, nismat shoqërore e ekonomike, dhe programet e trajnimit,  veçanërisht për personat e ndjeshëm ndaj trafikimit dhe për profesionistë të interesuar mbi çështjen e trafikimit të qenieve njerëzore.

3. Çdo Palë do të nxisë përqasjen e bazuar te të drejtat e njeriut dhe do të përdorë çdo përqasje tjetër gjinore dhe që lidhet ngushtë me fëmijët, në zhvillimin, zbatimin dhe vlerësimin e politikave dhe programeve të referuara në paragrafin 2.

4. Çdo Palë do të marrë masat e duhura, sipas nevojës, për të siguruar migrimin që të bëhet në mënyrë të ligjshme, veçanërisht nëpërmjet bërjes publike të informacionit  të saktë nga zyrat përkatëse, mbi kushtet që mundësojnë hyrjen e ligjshme dhe qëndrimin në territorin e vet.

5. Çdo Palë do të marrë masa të posaçme për të ulur ndjeshmërinë e fëmijëve ndaj trafikimit, veçanërisht duke krijuar një mjedis mbrojtës për ta.

6. Masat e vendosura sipas këtij neni do të përfshijnë, sipas nevojës, organizatat joqeveritare, organizata e tjera të ngjashme dhe elemente të tjera të shoqërisë civile, të angazhuar në lidhje me parandalimin e trafikimit të qenieve njerëzore dhe mbrojtjen ose ndihmesën ndaj viktimave.

 

Neni 6

Masa për të shkruajtur kërkesën për këtë lloj veprimtarie

Për të shkruajtur kërkesën për aktivitetin që nxit të gjitha format e shfrytëzimit të personave, veçanërisht të grave dhe fëmijëve që çon në trafikim, çdo Palë do të miratojë ose forcojë masat legjislative, administrative, arsimore, shoqërore, kulturore dhe masa të tjera, që përfshijnë:

a) kërkimin mbi praktikat, metodat dhe strategjitë më optimale;

b) ndërgjegjësimin në lidhje me përgjegjësinë dhe rolin e rëndësishëm të medias dhe shoqërisë civile në identifikimin e aktivitetit, si një nga shkaqet e origjinës së trafikimit të qenieve njerëzore;

c) fushatat e informacionit të synuar, që përfshijnë, sipas nevojës, midis të tjerash, autoritetet publike dhe politikëbërësit;

d) masat parandaluese, që përfshijnë programe edukimi për djem dhe vajza gjatë shkollimit të tyre, të cilat theksojnë natyrën e papranueshme të diskriminimit gjinor dhe pasojat e tij shkatërrimtare, rëndësinë e barazisë gjinore dhe dinjitetin e personalitetin e çdo qenieje njerëzore.

 

Neni 10

Identifikimi i viktimave

1. Çdo Palë do t’u sigurojë autoriteteve të veta kompetente persona të trajnuar dhe të kualifikuar në parandalimin dhe luftimin e trafikimit të qenieve njerëzore, në identifikimin dhe ndihmën ndaj viktimave, duke përfshirë fëmijët dhe do të sigurojë që autoritetet e ndryshme bashkëpunojnë me njëri-tjetrin, si dhe me organizata të ngjashme mbështetëse, në mënyrë që viktimat të mund të identifikohen me një procedurë që merr parasysh situatën e veçantë të viktimave gra dhe fëmijë dhe në raste të përshtatshme, i pajis me lejet e qëndrimit, sipas kushteve të parashikuara në nenin 14 të kësaj Konvente.

2. Çdo Palë do të miratojë këto masa legjislative ose masa të tjera sipas nevojës, për të identifikuar viktimat, në bashkëpunim me palët e tjera dhe organizatat e ngjashme mbështetëse. Secila Palë do të sigurojë që, nëse autoritetet kompetente kanë shkaqe të arsyeshme të besojnë se një person ka qenë viktimë e trafikimit të qenieve njerëzore, ai person nuk do të largohet nga territori i saj derisa autoritetet kompetente të kenë kryer procesin e identifikimit si viktimë e një shkeljeje, të parashikuar në nenin 18 të kësaj Konvente dhe gjithashtu do të sigurojë që personi të marrë ndihmën e parashikuar në nenin 12, paragrafët 1 dhe 2.

3. Kur mosha e viktimës nuk dihet dhe ka arsye të besohet që viktima është fëmijë, ai ose ajo do të prezumohet të jetë një fëmijë dhe do t’i sigurohen masa të posaçme mbrojtëse, në pritje të verifikimit të moshës së tij/saj.

4. Pas identifikimit të një fëmije të parashikuar si viktimë, çdo Palë:

a) do të parashikojë përfaqësimin e fëmijës nga një kujdestar ligjor, organizatë ose autoritet ligjor që do të veprojë në emër të interesave më optimale të këtij fëmije;

b) do të marrë hapat e nevojshëm për të përcaktuar identitetin dhe kombësinë e tij/saj;

c) do të bëjë çdo përpjekje për të lokalizuar familjen e tij/saj, kur kjo është në interesat më optimalë të fëmijës.

 

Neni 11

Mbrojtja e jetës private

1. Çdo Palë do të mbrojë jetën private dhe identitetin e viktimave. Të dhënat personale në lidhje me ta do të ruhen dhe përdoren në përputhje me kushtet e parashikuara nga Konventa për mbrojtjen e individëve nga përpunimi automatik i të dhënave personale (ETS No 108).

2. Çdo Palë do të miratojë masa për të siguruar në mënyrë të veçantë që identiteti ose detajet që lejojnë identifikimin e një fëmije, viktimë e trafikimit, të mos bëhen publike nëpërmjet medias ose çdo mjeti tjetër, përveçse në rrethana të jashtëzakonshme, me qëllim që të lehtësojë gjurmimin e anëtarëve të familjes ose të sigurojë mirëqenien dhe mbrojtjen e fëmijës.

3. Çdo Palë do të marrë në konsideratë miratimin e masave në zbatim të nenit 10 të Konventës për mbrojtjen e qenieve njerëzore dhe lirive themelore, siç interpretohet nga Gjykata Europiane e të Drejtave të Njeriut që synon nxitjen e medias për të mbrojtur jetën private dhe identitetin e viktimave nëpërmjet vetërregullimit ose masave rregullatore apo bashkërregullatore.

 

Neni 12

Ndihma për viktimat

1. Çdo Palë do të miratojë ato masa legjislative ose masa të tjera sipas nevojës, për të ndihmuar viktimat në rikuperimin e tyre fizik, psikologjik dhe shoqëror. Kjo asistencë do të përfshijë minimalisht:

a) standardet për të siguruar jetesën e tyre, nëpërmjet masave të tilla si: akomodimi i përshtatshëm dhe i sigurtë, ndihmë psikologjike dhe materiale;

b) akses në trajtimin e emergjencës mjekësore;

c) shërbime përkthimi dhe interpretimi sipas nevojës;

d) konsulencë dhe informacion, veçanërisht për sa u përket të drejtave të tyre të ligjshme dhe shërbimeve në dispozicion të tyre, në një gjuhë që ata mund ta kuptojnë;

e) asistencë për të mundësuar paraqitjen e të drejtave dhe interesave të tyre, si dhe shqyrtimin e tyre në fazat e përshtatshme të procedimit penal kundër shkelësve;

f) akses në arsimin e fëmijëve.

2. Çdo Palë do të marrë në konsideratë sigurinë e viktimës dhe nevojat për mbrojtje.

3. Për më tepër, çdo Palë do të sigurojë asistencë të nevojshme mjekësore ose ndihmë tjetër për viktimat që banojnë në mënyrë të ligjshme brenda territorit të saj, të cilët nuk kanë burime të mjaftueshme dhe kanë nevojë për këtë ndihmë.

4. Çdo Palë do të miratojë rregullat, sipas të cilave viktimat që banojnë ligjërisht brenda territorit të saj, do të autorizohen të kenë akses në tregun e punës, në trajnimin profesional dhe arsimin.

5. Çdo Palë do të marrë masat e duhura sipas kushteve të parashikuara nga legjislacioni i saj i brendshëm, për të bashkëpunuar me organizata joqeveritare, me organizata të tjera të ngjashme ose elementë të tjerë të shoqërisë civile, të angazhuar në ndihmesën e viktimave.

6. Çdo Palë do të miratojë ato masa legjislative ose masa të tjera sipas nevojës, për të siguruar që ndihma ndaj viktimës nuk bëhet e kushtëzuar me gatishmërinë e tij ose të saj për t’u thirrur si dëshmitar.

7. Për zbatimin e dispozitave të parashtruara në këtë nen, çdo Palë do të sigurojë që shërbimet të ofrohen mbi bazën e konsensusit dhe informimit, duke marrë në konsideratë nevojat e veçanta të personave në një pozitë të pafuqishme dhe të drejtat e fëmijëve në lidhje me akomodimin, edukimin dhe kujdesin e përshtatshëm shëndetësor.

 

Neni 14

Leja e qëndrimit

1. Çdo Palë do të lëshojë një leje qëndrimi të rinovueshme për viktimat në njërën  ose tjetrën prej dy situatave të mëposhtme ose në të dyja këto situata:

a) autoriteti kompetent gjykon që qëndrimi i tyre është i nevojshëm për shkak të situatës së tyre personale;

b) autoriteti kompetent gjykon se qëndrimi i tyre është i nevojshëm për qëllim të bashkëpunimit të tyre me autoritetet kompetente gjatë hetimit ose procedimit penal.

2. Leja e qëndrimit për viktimat fëmijë, kur është e nevojshme ligjërisht, do të lëshohet në përputhje me interesat më optimale të fëmijës dhe do të rinovohet në të njëjtat kushte, sipas nevojës.

3. Mosrinovimi ose tërheqja e një lejeje qëndrimi është objekt i kushteve të parashikuara nga legjislacioni i brendshëm i Palës.

4. Nëse një viktimë dorëzon një kërkesë për një lloj tjetër lejeje qëndrimi, Pala e interesuar do të marrë parasysh se ai ose ajo merr ose ka marrë një leje qëndrimi në përputhje me paragrafin 1.

5. Duke marrë në konsideratë detyrimet e Palëve që referohen në nenin 40 të kësaj Konvente, çdo Palë do të sigurojë që dhënia e një lejeje sipas kësaj dispozite, nuk do të cenojë të drejtën për të kërkuar dhe gëzuar strehim politik.

 

Neni 16

Riatdhesimi dhe kthimi i viktimave

1. Pala nga e cila një viktimë është shtetas ose në të cilën ai person kishte  të drejtën e qëndrimit të përhershëm në kohën e hyrjes në territorin e Shtetit pritës, duke pasur parasysh të drejtat e tij ose të saj, sigurinë dhe dinjitetin, do të lehtësojë dhe pranojë kthimin e tij ose të saj pa vonesa të tepruara ose të paarsyeshme.

2. Kur një Palë kthen një viktimë në një shtet tjetër, ky kthim preferohet të jetë vullnetar dhe do të marrë në konsideratë të drejtat, sigurinë dhe dinjitetin e atij personi dhe statusin e çdo procedimi ligjor në lidhje me faktin që personi është viktimë.

3. Me kërkesë të Palës pritëse, Pala e kërkuar do të verifikojë nëse një person është shtetas i saj ose ka pasur të drejtën e qëndrimit të përhershëm në territorin e saj në kohën e hyrjes në territorin e Palës pritëse.

4. Me qëllim lehtësimin e kthimit të viktimës që është pa dokumente të rregullta, Pala nga e cila ai person është shtetas ose në të cilën ai ose ajo kishte të drejtën e qëndrimit të përhershëm në kohën e hyrjes në territorin e Palës pritëse, do të bjerë dakord të lëshojë, me kërkesë të Palës pritëse, dokumente udhëtimi ose autorizim tjetër sipas nevojës, për t’i mundësuar personit të udhëtojë dhe të rihyjë në territorin e saj.

5. Çdo Palë do të miratojë masa legjislative ose masa të tjera sipas nevojës, për të krijuar programe riatdhesimi, duke përfshirë institucione të ngjashme kombëtare ose ndërkombëtare dhe organizata joqeveritare. Këto programe synojnë në shmangien e riviktimizimit. Çdo Palë duhet të bëjë të gjitha përpjekjet e mundshme për të favorizuar riintegrimin e viktimave në shoqërinë e shtetit ku kthehet, duke përfshirë riintegrimin në sistemin arsimor dhe tregun e punës, në veçanti përmes përvetësimit dhe përmirësimit të aftësive të tyre profesionale. Për sa u përket fëmijëve, këto programe duhet të përfshijnë gëzimin e së drejtës për arsim dhe masat për të siguruar kujdes të mjaftueshëm ose marrjen në dorëzim nga familja apo strukturat e përshtatshme të kujdesit.

6. Çdo Palë do të miratojë masa legjislative ose masa të tjera të nevojshme, për t’i mundësuar viktimave, sipas nevojës, në bashkëpunim më çdo Palë tjetër të interesuar, informacion kontakti të strukturave që mund t’i asistojnë në vendin ku ata janë kthyer ose riatdhesuar, si zyrat e zbatimit të ligjit, organizatat joqeveritare, profesionet ligjore që janë në gjendje të sigurojnë konsulencë dhe agjenci të asistencës sociale.

7. Viktimat fëmijë nuk do të kthehen në një shtet, nëse ka shenja se pas një rreziku dhe vlerësimi sigurimi, ky kthim nuk do të ishte në interesat më optimale të fëmijës.

 

Neni 24

Rrethana rënduese

Çdo Palë do të sigurojë që rrethanat e mëposhtme të konsiderohen si rrethana rënduese në vendosjen e dënimit për veprat, sipas nenit 18 të kësaj Konvente:

a) vepra me dashje ose nga pakujdesia flagrante ka rrezikuar jetën e viktimës;

b) vepra është kryer kundër një fëmije;

c) vepra është kryer nga një nëpunës shtetëror në kryerjen e detyrave të tij/saj;

d) kur vepra është kryer brenda kuadrit të një organizate kriminale.

 

Neni 28

Mbrojtja e viktimave, dëshmitarëve dhe bashkëpunëtorëve të autoriteteve gjyqësore

1. Çdo Palë do të miratojë masa legjislative dhe masa të tjera sipas nevojës, për të siguruar mbrojtjen e duhur dhe efektive nga hakmarrja ose kërcënimi i mundshëm, veçanërisht gjatë dhe pas hetimit dhe ndjekjes penale të shkelësve për:

a) viktimat;

b) nëse është e nevojshme, personat që kallëzojnë vepra penale të përcaktuara sipas nenit 18 të kësaj Konvente ose që bashkëpunojnë me autoritetet hetuese apo proceduese;

c) dëshmitarët që japin dëshmi në lidhje me veprat penale të përcaktuara sipas nenit 18 të kësaj Konvente;

d) nëse është e nevojshme, anëtarët e familjes së personave të referuar në nënparagrafët a dhe c.

2. Çdo Palë do të miratojë masa legjislative dhe masa të tjera sipas nevojës, për të siguruar dhe ofruar lloje të ndryshme mbrojtjeje. Kjo mund të përfshijë mbrojtje fizike, transferim, ndryshim identiteti dhe asistencë për gjetjen e një pune.

3. Një viktime fëmijë do t’i sigurohet masa për një mbrojtje të posaçme, duke marrë në konsideratë interesat më optimale të fëmijës.

4. Çdo Palë do të miratojë masa legjislative ose masa të tjera sipas nevojës, për të siguruar kur është e nevojshme, mbrojtjen e duhur nga hakmarrja ose kërcënimi i mundshëm për anëtarët e grupeve, fondacioneve, shoqatave ose organizatave joqeveritare, të cilët kryejnë aktivitetet e parashtruara në nenin 27 paragrafi 3, veçanërisht gjatë dhe pas hetimit dhe ndjekjes penale të shkelësve.

5. Çdo Palë do të marrë në konsideratë hyrjen në marrëveshje me shtetet e tjera për zbatimin e këtij neni.

 

Neni 30

Procedimet gjyqësore

Sipas Konventës për mbrojtjen e të drejtave të njeriut dhe lirive themelore, veçanërisht neni 6, çdo Palë do të miratojë masa legjislative ose masa të tjera sipas nevojës, për të siguruar gjatë procedimeve gjyqësore:

a) mbrojtjen e jetës private të viktimave dhe sipas nevojës, identitetin e tyre;

b) sigurinë e viktimës dhe mbrojtjen nga kërcënimi, në përputhje me kushtet sipas legjislacionit të saj të brendshëm dhe në rastin e viktimave fëmijë, duke pasur kujdes të posaçëm për nevojat e tyre dhe sigurimin e të drejtës së tyre për masa të mbrojtjes së posaçme.

 

Neni 33

Masat në lidhje me personat e rrezikuar ose të humbur

1. Kur një Palë, në bazë të informacionit që ka në dispozicion, ka shkaqe të arsyeshme të besojë se jeta, liria ose integriteti fizik i një personi të referuar në nenin 28 paragrafi 1, është në rrezik të menjëhershëm në territorin e një Pale tjetër, Pala që ka informacionin, në rast emergjence, do ta transmetojë pa vonesë te ky i fundit, në mënyrë që të marrë masat mbrojtëse të përshtatshme.

2. Palët në këtë Konventë mund të marrin në konsideratë forcimin e bashkëpunimit të tyre në kërkim të njerëzve të humbur, në veçanti të fëmijëve të humbur, nëse informacioni që kanë i bën të besojnë se ai/ajo është viktimë e trafikimit të qenieve njerëzore. Për këtë qëllim, Palët mund të lidhin me njëra-tjetrën marrëveshje dypalëshe ose shumëpalëshe.

 

Neni 39

Marrëdhënia me protokollin për të parandaluar, shtypur dhe dënuar trafikimin e qënieve njerëzore, veçanërisht të grave dhe fëmijëve, në plotësim të Konventës së Kombeve të Bashkuara kundër krimit të organizuar transnacional

Kjo Konventë nuk do të cënojë të drejtat dhe detyrimet që rrjedhin nga dispozitat e protokollit për të parandaluar, shtypur dhe dënuar trafikimin e qënieve njerëzore, veçanërisht të grave dhe fëmijëve, në plotësim të Konventës së Kombeve të Bashkuara kundër Krimit të Organizuar Transnacional dhe synon të rrisë mbrojtjen e ofruar nga ajo, si dhe të zhvillojë standardet e përfshira në të.