KONVENTA NR.183 “MBROJTJA E AMËSISË, 2000″ TË ORGANIZATËS NDËRKOMBËTARE TË PUNËS

Neni 1

Për qëllimet e kësaj Konvente, termi “grua” zbatohet ndaj çdo personi të gjinisë femërore pa asnjë lloj diskriminimi dhe termi “fëmijë” zbatohet ndaj çdo fëmijë pa asnjë lloj diskriminimi.

Neni 3

Mbrojtja e shëndetit

Çdo Anëtar duhet, pas konsultimit me organizatat përfaqësuese të punëdhënësve dhe punonjësve, të miratojë masat e përshtatshme për të siguruar se gratë shtatzëna ose me fëmijë në gji nuk janë të detyruara të kryejnë punë, të cilat janë përcaktuar nga autoriteti kompetent si të dëmshme për shëndetin e nënës ose fëmijës, ose kur një vlerësim i ka konsideruar të rrezikshme për shëndetin e nënës ose të fëmijës së saj.

Neni 4

Leja e barrëlindjes

1. Në bazë të një vërtetimi mjekësor ose te një vërtetimi tjetër te përshtatshëm, sipas përcaktimit nga legjislacioni dhe praktika e vendit ne te cilin caktohet data e parashikuar për lindjen e fëmijës, gruaja ndaj se cilës zbatohet kjo Konvente duhet te kete te drejtën e një leje barre lindjeje për një kohe jo me pak se 14 jave.

2. Kohëzgjatja e lejes se lindjes, e parashikuar me paragrafin e mësipërm, duhet te përcaktohet nga çdo Anëtar ne deklaratën qe shoqëron ratifikimin nga ai te kësaj Konvente.

3. Çdo Anëtar mund te depozitoje me pas te Drejtori i Përgjithshëm i Zyrës Ndërkombëtare te Punës një deklarate tjetër për zgjatjen e periudhës se lejes se barrelindjes.

4. Duke marre parasysh mbrojtjen e shëndetit te nënës dhe te fëmijës, leja e barrelindjes duhet te përfshijë një periudhe kohe prej gjashte javësh leje te detyrueshme pas lindjes se fëmijës, përveç kur parashikohet ndryshe ne marrëveshjen midis qeverise dhe organizatave te përfaqësuara te punëdhënësve dhe punonjësve.

5. Periudha e kohës se lejes se paralindjes duhet te zgjatet për një periudhe te barabarte me kohen midis datës se parashikuar për lindjen e fëmijës dhe datës aktuale te lindjes se fëmijës, pa zvogëluar kohëzgjatjen e detyrueshme te lejes se paslindjes.

Neni 5

Leja ne rastet e sëmundjes ose komplikacioneve

Në bazë të një vërtetimi mjekësor, duhet të jepet pushim para ose pas periudhës së lejes së barrëlindjes në rastin e sëmundjes, komplikacioneve ose rrezikut të komplikacioneve që shkaktohen nga shtatzënia ose lindja e fëmijës. Natyra dhe zgjatja maksimale e këtij pushimi mund te përcaktohet ne përputhje me ligjet dhe praktiken e vendit.

Neni 6

Përfitimet

1. Gratë që mungojnë në punë për shkak të lejes së barrëlindjes ose pushimit të parashikuara në nenet 4-5 duhet të përfitojnë të ardhura në të holla në përputhje me ligjet dhe rregullat e vendit ose, në çdo mënyrë tjetër, në përputhje me praktikën e vendit.

2. Të ardhurat në të holla duhet të jenë në një nivel që siguron se gruaja mund të mbajë veten dhe fëmijën e saj në kushte të përshtatshme për shëndetin dhe në një standard të përshtatshëm jetese.

3. Në rastin kur, sipas legjislacionit ose praktikës së vendit, të ardhurat në të bolla që paguhen lidhur me lejen e parashikuar në nenin 4 bazohen në të ardhurat e mëparshme, masa e këtyre të ardhurave nuk duhet të jetë më e vogël se dy të tretat e të ardhurave të mëparshme të gruas ose të atyre të ardhurave që janë marrë në konsideratë për llogaritjen e të ardhurave të barrëlindjes.

4. Në rastin kur, sipas legjislacionit ose praktikës së vendit, janë përdorur metoda të tjera për të caktuar të ardhurat në të holla, që paguhen lidhur me lejen e parashikuar në nenin 4, masa e këtyre të ardhurave duhet të jetë e krahasueshme me mesataren e të ardhurave të llogaritura sipas paragrafit të mësipërm.

5. Çdo Anëtar duhet të sigurojë që kushtet për përfitimin e te ardhurave duhet të plotësohen nga masa me e madhe e grave ndaj të cilave zbatohet kjo Konventë.

6. Kur gruaja nuk plotëson kushtet për përfitimin e te ardhurave sipas ligjeve dhe rregullave të vendit ose sipas ndonjë mënyrë tjetër në përputhje me praktikën e vendit, duhet të ketë të drejtë për të ardhura të përshtatshme nga fondet e asistencës sociale, me rezervën e kontrollit të mjeteve të jetesës që kërkohet për përfitimin e kësaj asistence.

7. Përfitimet mjekësore duhet të sigurohen për gruan dhe fëmijën e saj në përputhje me ligjet dhe rregullat e vendit ose në një mënyrë tjetër, në përputhje me praktikën e vendit. Përfitimet mjekësore duhet të përfshijnë kujdesin e paralindjes, gjatë lindjes dhe pas lindjes, si dhe kujdesin spitalor, kur është i nevojshëm.

8. Me qëllim që të mbrohet pozita e gruas në tregun e punës, të ardhurat lidhur me lejen e parashikuar në nenin 4 dhe 5 duhet të sigurohen nga fondet e sigurimit shoqëror të detyrueshëm ose publik, ose në një mënyrë të përcaktuar nga ligji dhe praktika e vendit. Punëdhënësi nuk duhet të jetë përgjegjës individualisht për koston e drejtpërdrejtë të këtyre të ardhurave që përfiton gruaja e punësuar nga ai ose ajo, pa miratimin e shprehur te tij, përveç; kur:

a) kjo është parashikuar ne ligjin ose praktiken e një Shteti anëtar para datës se miratimit te kësaj Konvente nga Konferenca Ndërkombëtare e punës; ose

b) më vone është rënë dakord ne nivel vendi nga qeveria dhe organizatat përfaqësuese të punëdhënësve dhe punonjësve.

Neni 8

Mbrojtja e punësimit dhe mosdiskriminimi

1. Është e paligjshme për punëdhënësin të pushojë nga puna gruan gjatë kohës së shtatzënisë ose mungesës në punë për shkak të lejes së parashikuar në nenet 4 ose 5, ose gjatë një periudhe të caktuar pas kthimit te saj në punë, që duhet përcaktuar nga ligjet ose rregullat e vendit, përveç shkaqeve që nuk lidhen me shtatzëninë ose lindjen e fëmijës dhe pasojat e saj ose ushqimin e fëmijës. Baza e provës së arsyes së pushimit nga puna nuk lidhen me shtatzëninë ose lindjen e fëmijës dhe pasojat e saj ose ushqimin e fëmijës bie mbi punëdhënësin.

2. Pas përfundimit te lejes së barrëlindjes, gruaja duhet të sigurohet që, me rimarrjen e punës, do të gjejë të njëjtin vend pune ose një vend pune ekuivalent me pagë të njëjtë.

Neni 9

Çdo Anëtar duhet te miratoje masat e nevojshme për të siguruar se barrëlindja nuk përbën burim për diskriminimin në punë, duke përfshirë, përveç sa parashikohet në nenin 2 paragrafi 1, pranimin në punë.

3. Masat e parashikuara në paragrafin e mësipërm duhet të përfshijnë ndalimin e kërkesës për kontrollin e shtatzënisë ose të një vërtetimi për këtë kontroll, kur gruaja paraqet kërkesën për punë, përveç kur kërkohet nga ligjet ose rregullat e vendit lidhur me punën:

a) e cila është e ndaluar ose e kufizuar për gratë shtatzëna ose me fëmijën ne gji, sipas ligjeve ose rregullave te vendit;

b) në te cilën ekziston një rrezik i njohur ose i dukshëm për gruan ose fëmijën.

Neni 10

Nënat me fëmijë ne gji

1. Gruas duhet t’i sigurohet e drejta për një apo më shumë pushime gjatë kohës ditore të punës ose zvogëlim i orëve ditore të punës për t’i dhënë gji fëmijës së saj.

2. Periudha gjatë së cilës jepen pushimet për dhënien gji të fëmijës ose zvogëlimi i orëve të punës, numri i tyre, kohëzgjatja e ushqimit të fëmijës dhe procedurat për zvogëlimin e orëve ditore të punës duhet të përcaktohen nga ligji dhe praktika e vendit. Këto pushime ose zvogëlim të orëve ditore të punës duhet të llogariten si kohë pune dhe, si pasojë, të paguhen.